Alles wat je moet weten over de brandveiligheid van purschuim

Polyurethaanschuim, beter bekend als purschuim, is een veelgebruikt product in de bouwsector. Het wordt toegepast voor het afdichten, isoleren en vullen van naden en kieren in gevels, daken en scheidingswanden. Door zijn veelzijdigheid en gebruiksgemak is purschuim onmisbaar bij veel bouwkundige oplossingen. Maar wanneer we kijken naar brandveiligheid, ontstaan er vaak misverstanden. Is purschuim onbrandbaar? Of juist brandwerend? En hoe zit het met rookwerendheid? In dit artikel duiken we diep in de brandveiligheidseigenschappen van purschuim en wat dit betekent voor de praktijk.

Wat betekent het als purschuim brandveilig is?

Brandveiligheid is een breed begrip dat meerdere eigenschappen omvat. Bij purschuim gaat het met name om:

• Brandgedrag: hoe snel en op welke manier het materiaal vlam vat.
• Brandwerendheid: de mate waarin purschuim bijdraagt aan het vertragen van branddoorslag en brandoverslag.
• Rookontwikkeling: hoeveel rook en toxische gassen vrijkomen bij verhitting of verbranding.

Daarnaast is het belangrijk om te weten dat purschuim van nature brandbaar is. Dat betekent dat het product altijd behandeld of getest moet worden om aan specifieke brandveiligheidseisen te voldoen. “Brandveilig” purschuim is dus geen vanzelfsprekendheid: het hangt af van de productsoort, toepassing en certificering.

Let op: standaard PU-schuim (niet-brandwerend) mag nooit worden toegepast in scheidingsconstructies waar brand- of rookwerende eisen gelden. Dit kan leiden tot gevaarlijke situaties en is een veelgemaakte fout in de praktijk.

Het verschil tussen onbrandbaar en brandwerend purschuim

In de praktijk worden de termen onbrandbaar en brandwerend regelmatig door elkaar gehaald, echter zit er wel een cruciaal verschil tussen deze termen.

Onbrandbaar PU

Onbrandbaar purschuim bestaat niet. Purschuim is een kunststof op basis van polyurethaan en kan altijd branden onder de juiste omstandigheden. Materialen als steenwol of glaswol zijn daarentegen wél onbrandbaar.

Officieel wordt onbrandbaarheid bepaald volgens EN 13501-1. Hierbij vallen alleen materialen met brandreactieklasse A1 of A2 onder de categorie ‘onbrandbaar’. Purschuim valt hier niet onder.

Brandwerend PU

Brandwerend purschuim is wél mogelijk. Dit type schuim is getest en gecertificeerd volgens Europese normen (zoals EN 1366-4). Het is zo samengesteld dat het gedurende een bepaalde tijd bijdraagt aan de brandwerendheid van constructies. Denk hierbij aan het afdichten van voegen en doorvoeringen in wanden en vloeren, waarbij branddoorslag wordt vertraagd.

Het is dus belangrijk om bij projecten altijd te kijken naar de juiste specificaties en testrapporten van het gekozen purschuim.

De eisen die zijn gesteld aan purschuim op het gebied van brandveiligheid

In Nederland gelden strenge regels rondom brandveilig bouwen. Purschuim moet voldoen aan verschillende eisen en normen. Welke dat zijn lees je hieronder.

EN 1366-4

EN 1366-4 is een Europese test die kijkt hoe goed afdichtingen in voegen tussen bouwdelen bestand zijn tegen brand. Denk hierbij aan aansluitingen zoals tussen een wand en een vloer of tussen twee wanden. In een laboratorium wordt zo’n voeg blootgesteld aan hoge temperaturen volgens een vaste methode. Daarna wordt beoordeeld hoe lang het materiaal de vlammen en de hitte kan tegenhouden.

De uitkomst wordt weergegeven in minuten. Bijvoorbeeld EI 30 betekent dat de voegafdichting dertig minuten vlamdicht en isolerend blijft. EI 60 of EI 120 geven aan dat dit respectievelijk zestig of honderdtwintig minuten lukt. Op die manier wordt duidelijk welke mate van brandwerendheid een purschuim product kan bieden.

Een belangrijk onderdeel van de test zijn de omstandigheden waarin het schuim wordt toegepast. Denk aan de ondergrond en opbouw, zoals beton, kalkzandsteen of gipskarton. Ook de voegbreedte en -diepte spelen een rol, evenals de aanwezigheid van achtervulling zoals minerale wol. Verder wordt rekening gehouden met de oriëntatie en configuratie van de voeg en met mogelijke beweging door cyclisch testen. Tot slot bepaalt het zogenoemde veld van toepassing (ExAp) welke variaties toegestaan zijn ten opzichte van de geteste opstelling.

NEN 6069

NEN 6069 is een Nederlandse norm die beschrijft hoe je de brandwerendheid van bouwdelen en bouwproducten moet vaststellen. De norm vormt een schakel tussen de Nederlandse regelgeving, zoals het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), en de Europese test- en beoordelingsmethoden.

In de praktijk betekent dit dat materialen en constructies worden getest volgens Europese regels en dat de resultaten vervolgens in Nederland volgens NEN 6069 worden vertaald naar een classificatie. Die classificatie wordt altijd in minuten uitgedrukt en geeft aan hoe lang een onderdeel zijn functie behoudt bij brand. Termen als E (vlamdichtheid), I (isolatie), W (warmtestraling) of S (rookdichtheid) worden hiervoor gebruikt. Hoe hoger het aantal minuten, hoe beter de bescherming.

NEN 6069 sluit ook aan op NEN 6068. Die norm berekent de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag (WBDBO) op gebouwniveau. Samen geven ze een compleet beeld van hoe brand zich kan verspreiden en hoe lang een gebouw veilig blijft. In 2022 is NEN 6069 geactualiseerd, zodat de inhoud beter aansluit op de Europese regelgeving en de praktijk van vandaag.

NEN 6075

NEN 6075 is een Nederlandse norm die aangeeft hoe goed een scheiding rook tegenhoudt. Dit noemen we de Weerstand tegen RookDoorgang (WRD). Bij de test wordt gekeken of rook kan ontsnappen door naden, voegen of andere openingen. Er zijn twee niveaus: Sa, waarbij wordt gekeken naar rook bij kamertemperatuur, en S200, waarbij rook tot 200 °C wordt onderzocht. In het laboratorium wordt dit gemeten onder verschillende drukverschillen, meestal 10, 25 of 50 Pascal.

Voor purschuim betekent dit dat de rookwerendheid alleen geldt als het hele systeem is getest: het schuim samen met de ondergrond en de eventuele achtervulling. Je kunt dus niet uitgaan van alleen het schuim zelf. Het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) stelt WRD-eisen op basis van NEN 6075. Daarom is het belangrijk om altijd de juiste testrapporten en certificaten te controleren voordat je een product toepast.

CE‑markering (ETA/EAD)

Voor lineaire voegafdichtingen bestaat geen vaste Europese productnorm. Om toch zekerheid te bieden, wordt gewerkt met een European Technical Assessment (ETA) op basis van een beoordelingsdocument, het EAD 350141‑00‑1106. Dit geeft duidelijkheid over hoe het product getest is en welke prestaties officieel zijn vastgesteld.

In een ETA en de bijbehorende Declaration of Performance (DoP) staat precies waarvoor het product geschikt is. Daarin lees je bijvoorbeeld op welke ondergronden het toepasbaar is, hoe breed of diep een voeg mag zijn, en welke brandwerendheidsklasse is behaald. Soms wordt ook aangegeven of het schuim getest is op beweging in de voeg en of het rookwerendheid levert, met aanduidingen als Sa of S200.

Omdat het hier gaat om brandveiligheidsproducten geldt het strengste controlesysteem, AVCP‑systeem 1. Dat houdt in dat een onafhankelijke keuringsinstantie de testen en controles uitvoert. De fabrikant mag de prestaties pas officieel verklaren als deze instantie akkoord geeft. Die verklaring wordt vastgelegd in de DoP.

EN 13501-1

Naast brandwerendheid en rookwerendheid wordt purschuim ook beoordeeld op zijn reactie bij brand. Dit gebeurt volgens EN 13501-1, de Europese classificatie voor bouwproducten.

• Brandreactieklasse: variërend van A1 (onbrandbaar) tot F (zeer brandbaar).
• Rookproductie: s1 (weinig rook), s2 (gemiddeld), s3 (veel rook).
• Vallende deeltjes/druppels: d0 (geen), d1 (weinig), d2 (veel).

Standaard purschuim valt doorgaans in klasse E of F, terwijl speciale brandwerende varianten soms klasse B of C kunnen halen. Het is dus goed om te weten in welke klasse het toegepaste schuim valt.

Toevoeging van rookwerendheid

Naast brandwerendheid speelt ook rookwerendheid een steeds belangrijkere rol. Rook is namelijk vaak de grootste bedreiging bij brand, omdat het de vluchtroutes belemmert en giftige stoffen bevat. Daarom stelt het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) sinds 2021 expliciete eisen aan de weerstand tegen rookdoorgang (WRD). Deze eisen worden in Nederland getoetst volgens NEN 6075, met de classificaties Sa en S200.

Brandwerend purschuim kan, mits gecertificeerd, ook een bijdrage leveren aan rookwerendheid. Het is echter belangrijk dat altijd het complete systeem is getest, inclusief ondergrond en achtervulling. In utiliteitsbouw, appartementencomplexen en zorginstellingen is dit extra van belang, omdat compartimentering hier van groot belang is voor de veiligheid van gebruikers en hulpdiensten.

Hoe Forster Nederland helpt met brandveilig bouwen

Brandveilig bouwen vraagt om de juiste keuzes in producten en materialen. Forster Nederland biedt een compleet assortiment oplossingen die bijdragen aan de brandveiligheid van gebouwen. Zo vind je brandwerend purschuim, en ook brandwerende sandwichpanelen. Hieronder vind je twee belangrijke producten binnen ons brandwerende aanbod.

Brandwerend PU schuim

Brandwerend PU schuim is speciaal ontwikkeld voor het afdichten van voegen en doorvoeringen. Het schuim zet uit, vult holtes volledig op en is uitvoerig getest volgens Europese normen. Hierdoor helpt het effectief bij het vertragen van branddoorslag en het behouden van compartimentering.

Brandwerende sandwichpanelen

Brandwerende sandwichpanelen combineren isolatie met brandveiligheid. Ze zijn getest en gecertificeerd en zorgen ervoor dat gevels, daken en scheidingswanden voldoen aan de eisen voor compartimentering. Daarmee dragen ze bij aan een veilige en duurzame gebouwconstructie.

Forster Nederland begrijpt de complexiteit van brandveilig bouwen en selecteert daarom producten die uitvoerig zijn getest en gecertificeerd. Zo weet je zeker dat jouw project voldoet aan de wettelijke eisen en bijdraagt aan een veilige gebouwde omgeving.

Heb je vragen over brandwerende producten of wil je weten welke oplossing het beste past bij jouw project? Het team van Forster Nederland staat klaar om je te voorzien van deskundig advies en ondersteuning.